Juma namozini uyda ado etish mumkinmi? O‘zbekiston Musulmonlari idorasi izoh berdi

O‘zbekiston Musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi fatvosi bilan 17-martdan besh vaqt jamoat namozlari va juma namoziga jamlanmaslik, balki namozlarni uyda ado etish vaqtincha joriy etildi. Musulmonlar idorasi Fatvo hay’ati juma namozni 3—4 kishi uyda o‘qib olish mumkinmi degan savolga javob bergan.

“Ertaga juma kuni bo‘lishi munosabati bilan: ‘Juma namozini uyda o‘qisak bo‘ladimi?’ – degan savollar ko‘paydi. O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi fatvosida ham juma namozi o‘rniga uyda peshin namozi ado etilishi aytilgan. Fiqhiy manbalarimizga murojaat qiladigan bo‘lsak, juma namozi durust bo‘lishi uchun juma namoziga davlat boshlig‘i yoki uning o‘rinbosari tomonidan umumiy ruxsat (izni omma) bo‘lishi, juma namozini odamlarga muftiy tomonidan tayinlangan kishi ado qilib berishi kerak.

Demak, juma namozini uyda o‘qilganda mana shu shartlar topilmaydi, natijada namoz durust bo‘lmaydi. Bu haqida muhaqqiq olim Mulla Ali Qori rahimahulloh: “Jumani ado qilish uchun umumiy ruxsat (izni omma) bo‘lishi shart qilingan. Chunki juma – Islom shiorlaridan biri. Uni odamlar orasida ochiqchasiga qoim qilish shart bo‘ladi”, — deyiladi xabarda.

Bu mavzuda Ibn Obidin rahimahulloh: “Umumiy ruxsat – jome masjidi ochilib, odamlar kirishiga ruxsat bo‘lishidir. Hatto, agar masjidda bir jamoat yig‘ilib, eshikni yopib olib juma namozini o‘qisalar, namozlari durust bo‘lmaydi”, — deya ta’kidlagan.

Musulmonlar idorasi raisining birinchi o‘rinbosari Homidjon Ishmatbekovning “Kun.uz” bilan suhbatida ta’kidlashicha, doimiy ravishda jamoat yoki juma namozini ado etib yurgan banda uzrli sabab bois, uni ado eta olmasa, Alloh taboraka va taolo unga jamoat va juma namozi savobini beraverishi haqida rivoyatlar vorid bo‘lgan.

“Ko‘pchilik namozxonlarimizda juma namozini 3—4 kishi bo‘lib, uyda o‘qish mumkinmi?”, — degan savolga rais o‘rinbosari quyidagicha javob qaytargan.

Endi biz bir narsani to‘g‘ri tushunishimiz kerakki, bu fatvo deganda, juma namozlari, jamoat namozlarni vaqtinchalik to‘xtatish, yolg‘iz uylarda o‘qishlik tavsiyasi berishlik – bu hamma uchun. Juma namozini 3-4 kishi bo‘lsak ham, uyda o‘qib olsak bo‘ladimi, degan savollar bizlarga ham berilmoqda. Bundan xabarimiz bor. Shu narsani biz yana bir karra mo‘min-musulmonlarga tushuntirib qo‘yishimiz kerak bo‘ladiki, besh vaqt namozni ikki kishi bo‘lsa ham o‘qisa, jamoat sanaladi, uyida, o‘z oilasi bilan jamoat bo‘lib o‘qisa, nur ustiga nur. Chunki, u odatiy, kundalik namoz.

Ammo, juma namozining o‘qilishida faqatgina jamoat hozir bo‘lishining kifoya emas. Uning alohida shartlari bor. U katta bir jome bo‘lishi kerak. Eng muhimi, kitoblarimizda aytiladiki, juma namozi o‘qishga davlat tomonidan va muftiy tomonidan ruxsat bo‘lishi kerak. O‘sha ruxsat berilgan joydagina, juma namozi ado qilinadi, degan shartlari bor.

Agar, shunday ruxsat berilmagan joyda juma o‘qilsa-da, jumaga o‘tmaydi, degan masalalar bor. Shuning uchun, fatvoda ochiq-oydin aytilib qo‘yildiki, 3 kishi, 4 kishi emas, 10 kishi bo‘lsa ham, keling, bugun juma ekan, uning savobini topaylik, deb, juma namozini ado etsa ham, u ruxsatsiz o‘qilgan qatoriga kiradi.

Homidjon Ishmatbekov, Musulmonlar idorasi raisining birinchi o‘rinbosari