Shotlandiyada tarixdagi eng qadimiy kimyoviy elementlar jadvali topildi

Shotlandiyada 1968-yildan buyon hujjatlar yig‘ilgan arxivni tozalash chog‘ida Mendeleyev davriy jadvalining 1885-yilda chop etilgan nusxasi topildi. Bu haqda TJournal xabar berdi.

Nemis tilidagi o‘quv qo‘llanma Venada 1875—1888-yillarda ishlagan ilmiy tipografiyada nashr etilgan.

O‘sha vaqtda barcha kimyoviy elementlar ochilmagan bo‘lgan va jadvalda ko‘plab elementlar qoldirib ketilgan. Masalan, 1895-yilda ochilgan geliyning jadvalda yo‘qligini ko‘rish mumkin.

Kimyoviy elementlar jadvalda raqamlanmagan. Bugungi kunda esa atom raqami yadrodagi protonlar soni va uning zaryadini aniqlovchi asosiy xususiyatlardan biri hisoblanadi.

1875 va 1879-yillarda ochilgan galliy va skandiy jadvalda bor, 1886-yilda ochilgan germaniy esa unda mavjud emas. Uning o‘rnida — beshinchi qatorda galliy (Ga) va mishyak (As) o‘rtasida qo‘lda yozilgan so‘roq belgisi turibdi, biroq uning atom massasi to‘g‘ri ko‘rsatilgan. Bu elementning mavjudligini Mendeleyev 1870-yilda bashorat qilgan, biroq u 1886-yildagina ochilgan.

Inert gazlar qatori esa umuman mavjud emas.