Shuhrat Rizayev “Do‘stlik” ordeni bilan mukofotlandi. Uning Prezidentga yozgan xati lotin-kirill muhokamasiga sabab bo‘lgan edi

Taniqli adabiyotshunos Shuhrat Rizayev O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 25-avgustdagi farmoniga muvofiq “Do‘stlik” ordeni bilan mukofotlandi. Bu haqda “O‘zbekiston 24” telekanali xabar bermoqda.

Avvalroq “O‘zbekiston” telekanalidagi “Munosabat” ko‘rsatuvi boshlovchisi Quddus A’zam “Do‘stlik” ordeni bilan, O‘zbekiston xalq yozuvchisi Tohir Malik esa “Mehnat shuhrati” ordeni bilan taqdirlangani haqida xabar berilgan edi.

Prezident farmonida qayd etilishicha, ular O‘zbekiston “mustaqilligini mustahkamlash, milliy g‘oyani rivojlantirish, ma’naviyatimizni tiklash, o‘zligimizni anglash yo‘lida katta hissa qo‘shgan, yorqin iste’dodi va ijodi, ilmiy faoliyati, halol xizmati, yoshlarni ona yurtga muhabbat, istiqlol g‘oyalariga sadoqat ruhida sog‘lom va barkamol etib tarbiyalash hamda jamoat ishlaridagi faol ishtiroki uchun” mukofotlangan.

Taqdirlanganlarning to‘liq ro‘yxati bilan bu yerda tanishish mumkin.

Mavzuga doir: Prezident farmoni bilan bir qator o‘zbekistonliklar davlat mukofotlari bilan taqdirlandi

Ma’lumot uchun, Shuhrat Rizayev 19-avgust kuni “O‘zbekkino” milliy agentligi bosh direktori birinchi o‘rinbosari sifatida tanishtirilgan edi. Bungacha u “Jahon adabiyoti” jurnaliga rahbarlik qilib kelayotgan edi.

Mavzuga doir: Kirill yozuvini lotindan ustun qilish iltimosi bilan Prezidentga xat yozgan Shuhrat Rizayev “O‘zbekkino” rahbari o‘rinbosari etib tayinlandi

Qayd etish joiz, Shuhrat Rizayevning “Kitob dunyosi” gazetasida (saytida 10-avgust kuni) e’lon qilingan Prezident Shavkat Mirziyoyevga maktubi so‘nggi vaqtlarda jamoatchilik o‘rtasida bahs-munozaralarga sabab bo‘lgan edi.

Shuhrat Rizayev o‘z maktubida Prezident e’tiboriga bir necha takliflarni havola qilgan bo‘lib, ular orasida “kirillni asosiy, lotinni ikkinchi alifbo sifatida qonuniylashtirish” taklifi ham bor edi.

Shuhrat Rizayevning alifbo masalasida Prezident Shavkat Mirziyoyevga bildirgan fikrlari bilan to‘liq quyida tanishishingiz mumkin.

…Shu bilan bog‘liq yana bir o‘ta muhim va g‘oyat og‘riqli muammo bor. Bu — joriy alifbomiz masalasi. Bugun 25 yoshgacha bo‘lgan farzandlarimiz lotin alifbosi asosidagi yozuvda savod chiqarib, undan foydalanyapti. Katta yoshdagi hamyurtlarimiz esa kirill yozuvidagi alifboda mutolaa qiladi va ish yuritadi. Mana, uchinchi o‘n yillik to‘lib boryaptiki, ko‘pchilik hanuz lotin yozuviga moslasha olmayotir.

Qolaversa, lotin alifbosi, mutaxassislar fikricha, tilimiz tabiatiga unchalik muvofiq emas. Binobarin, u yanada takomillashtirishni taqozo etadi. Shu bois ommalashmayotgan alifbodan ommaviy axborot vositalari ham, nashriyotlar ham nihoyatda kam foydalanyapti. Maktab va o‘rta maxsus o‘quv yurtlari kutubxonalari lotin yozuvida bo‘lmagan adabiyotlarni fondlariga olmaydi. Natijada — bu kutubxonalar g‘aribu qashshoq, yoshlarimiz yonib targ‘ib qilinayotgan kitobxonlik va mutolaa madaniyatidan bir tosh narida!

Istiqlolimizning dastlabki yillari “Yosh gvardiya” yoki “O‘zbekiston SSR” nomi bilan nashr etilgan neki kitob bo‘lsa, u Alisher Navoiymi, yo Abdulla Qodiriy qalamiga mansubmi — farqiga bormay mahv etganlari kabi, undan avvalroq alifboni uch bora o‘zgartirib (arab, lotin, kirill), xalqimizni savodsiz etganlaridek johilona ish tutishlar millatimiz tarixi va taqdirida xunuk va zararli iz qoldirishi tayin.

Siz ma’ruzangizda “jaholat” tushunchasiga alohida to‘xtalib, “… bugungi hayotiy jarayonlar jaholat hamma sohada ham uchrashi, agar unga qarshi o‘z vaqtida kurash olib borilmasa, o‘ta og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkinligini ko‘rsatmoqda”, deb aytdingiz. Sho‘ro davlati alifbo masalasida ana shunday siyosat yuritgani uchun, arab, keyinroq qisqa muddat lotin alifbosida yaratilib, saqlangan yoki nashr etilgan qanchadan-qancha ma’naviy-madaniy obidalar: qo‘lyozmalar, hujjatlar, gazeta-jurnal, kitob­lar, yozishmalar arxivu hujjatxonalarda o‘lik bisot bo‘lib yotibdi.

Biz ham lotindan kirill alifbosiga o‘tilgan davrdan to shu kungacha sakson yillik madaniy tariximizni farzandlarimizga keraksiz bir mulk o‘laroq qoldirmaylik. Fursat o‘tmasidan kirillni — asosiy, lotinni ikkinchi alifbo sifatida qonunlashtiraylik.

Shuhrat Rizayev, adabiyotshunos

“Daryo”ning Telegram’dagi rasmiy kanali — @toshqindaryo’ga a’zo bo‘ling!